فرقی نمی‌كند كجا باشید؛ توی ترافیك صدر گیر كرده باشید یا برای خوردن غذا به رستوران رفته باشید، روی پل طبیعت در حال گشت و‌گذار باشید یا در شمس‌العماره بین خشت‌های تاریخ قدم بزنید؛ سری كه بچرخانید اطرافتان پر است از آدم‌هایی كه با
تلفن همراه هایشان مشغول عكاسی هستند و شاید خود شما هم جزو همین آدم‌های همیشه گوشی به دست عكس بردار باشید.همه ما روزهایی را كه تنها ابزار برای عكس گرفتن دوربین‌های عكاسی بودند به یاد داریم اما انقلاب دیجیتال ابزاری جدید برای عكاسی در اختیار همگان قرار داد؛ گوشی تلفن همراه مجهز به دوربین عكاسی؛ گوشی‌هایی كه باعث شدند عكاسی از انحصار عده محدودی عكاس خارج شود و بین همه مردم رواج پیدا كند.
گوشی‌های
تلفن همراه با دوربین‌هایی كه كیفیت آنها هرروز در حال پیشرفته‌تر شدن است كم كم به رقیبی جدی برای دوربین‌های حرفه‌ای عكاسی تبدیل می‌شوند.رقبای تازه‌ای كه در عین سهولت در دسترسی، ممكن است عیار و كیفیت تصاویری را كه همه روزه دست به دست می‌شوند بشدت با مخاطره مواجه سازند؛ شاید از همین رو هم باشد كه به وجود آمدن عكاسی موبایلی تأثیرات مثبت و منفی بسیاری بر عكاسی حرفه‌ای داشته است. تأثیرات شگرف كه بی‌شك هنوز هم جای بررسی و تحلیل‌های عمیق و موشكافانه دارد.
عكسبردار‌ها زیاد‌تر از عكاس‌ها شده‌اند
سیف‌الله صمدیان، عكاس پیشكسوت كشور بر این باور است كه
تلفن همراه مجهز به دوربین، آخرین خلاقیت انقلاب دیجیتال برای تسهیل زندگی مردم است و ممكن است اهدافی سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی داشته باشد اما موضوع اینجاست كه این انقلاب باعث افزایش تعداد عكسبردار‌ها شده است نه لزوماً عكاس ها.صمدیان می‌گوید: «انقلاب دیجیتال باعث یك نوع سهولت در عكاسی شده است، روزانه تعداد زیادی عكس بی‌توجه به قواعد عكاسی گرفته می‌شود و در بسیاری از آنها معیار‌های عكاسی پیشرفته وجود ندارد.به همین جهت است كه با اینكه تعداد زیادی هستند كه عكاسی انجام می‌دهند به مرور از تعداد عكاسان حرفه‌ای كاسته می‌شود.» صمدیان می‌گوید با توجه به اینكه بر اساس آمار‌ها در هر خانواده حداقل دو نفر گوشی دوربین دار دارند می‌توان گفت كه میزان تولید روزانه عكس در سطح جهان رقمی میلیاردی است.
صمدیان در ادامه برای اینكه یك طرفه به قاضی نرفته باشد از مزیت‌های گوشی‌های دوربین دار هم می‌گوید: «از خودم شروع می‌كنم، به خاطر سبكی، سهولت حمل و همچنین كیفیت بالایی كه این گوشی‌ها دارند می‌توانم با این دوربین در طول روز مشغول به عكاسی یا فیلمبرداری باشم، مطمئناً بسیاری از عكس‌های خلاقانه امروزی با
تلفن همراه ثبت می‌شوند و این می‌تواند یك حسن خیلی بزرگ باشد.» اشاره صمدیان به كاركردِ درست بهره‌گیری از گوشی‌های
هوشمند است كه در صورت استفاده درست حتی می‌تواند مزایایش بیشتر از آسیب‌هایش باشد.
مرز عكاسان حرفه‌ای و گوشی به دستان عكسبردار
آرش خاموشی كه جایزه «ورد پرس فتو» را در كارنامه عكاسی خود دارد تسهیل تصویربرداری را هم واجد آسیب و هم فرصت برای دنیای عكاسی می‌داند: «گوشی
تلفن همراه همیشه همراه فرد است و این امكان را به او می‌دهد كه در لحظه از اتفاقات مختلف عكس بگیرد، این موضوع باعث ایجاد شهروند خبرنگار شده است كه یكی از اصلی‌ترین تأثیرات مثبت این جریان است.اما باید به این نكته توجه داشت كه عكس‌های گرفته شده با دوربین گوشی خیلی سندیت ندارند؛یعنی هركسی كه
تلفن همراه دوربین دار به دست دارد نمی‌تواند عكس‌های مستند منتشر كند.همچنین فیلم‌هایی كه با دوربین
تلفن همراه گرفته می‌شوند حرفه‌ای نیستند.»
خاموشی درباره دردسر‌هایی كه افراد گوشی به دست برای عكاسان حرفه‌ای ایجاد می‌كنند هم می‌گوید: «وقتی برنامه‌های خبری را پوشش می‌دهیم این افراد مشكل زا هستند و برای عكاسان دردسرآفرینند. عكاس‌ها در محلی آماده عكاسی هستند كه فردی با
تلفن همراه و بدون توجه به آنها مشغول به عكسبردای می‌شود و در كار آنها خلل ایجاد می‌كند، عكاسی شغل آن فرد نیست، بواسطه
تلفن همراه می‌آید و عكس‌هایی می‌گیرد كه ممكن است مشكل ساز شوند چرا كه برای این كار آموزش حرفه‌ای ندیده است و نمی‌تواند به موضوع نگاه حرفه‌ای داشته باشد، اما عكاس آموزش‌های لازم در این خصوص را دیده است.» اشاره آرش خاموشی به عكاسان حرفه‌ای است كه می‌دانند كار درست انتشار كدام عكس و در چه بستری است اما علاقه‌مند به عكاسی كه صرفاً بواسطه داشتن
تلفن همراه دوربین دار عكس می‌اندازد نمی‌تواند تصمیم درست را بگیرد و همین عامل هم مشكل آفرین می‌شود.
موبایل جای دوربین را نمی‌گیرد
حمید فروتن، رئیس انجمن عكاسان مطبوعات نصب دوربین روی گوشی‌های
تلفن همراه را نشانه‌ای از انزوای دوربین‌های كامپكت می‌داند و می‌گوید: «حمل كردن انبوهی از تجهیزات و استهلاك بالای آنها باعث شده كه بسیاری از عكاسان حرفه‌ای نیز نسبت به تهیه و استفاده از گوشی‌های
تلفن همراه كه كار آنان را بسیار ساده و كم هزینه می‌كند، روی آورند.هرروز عكاسان حرفه‌ای بیشتری برای عكاسی با استفاده از گوشی موبایلشان وسوسه می‌شوند.» وی معتقد است گوشی‌های همراه، فوكوس و نوردهی و درجاتی از كنترل را در اختیار قرار می‌دهند اما به‌غیراز آن همه‌چیز ساده و ابتدایی است واین یعنی نمی‌شود با استفاده از آنها عكس‌های عالی گرفت. در این میان تركیب‌بندی، نورپردازی و درك كردن سوژه چیزهایی هستند كه همیشه مهم باقی خواهند ماند و در
تلفن همراه خبری از آنها نیست.
فروتن بر این باور است كه همه گیر شدن عكاسی فضای كاری سخت تری برای عكاسان حرفه‌ای به وجود آورده است.او می‌گوید: «عكاسان حرفه‌ای در این شرایط به روایت‌های تصویری از مستند‌های اجتماعی روی می‌آورند كه قطعاً كاری بسیار دشوار است اما باعث ایجاد تفاوت میان عكاس حرفه‌ای و شهروند خبرنگار می‌شود.» طبق گفته‌های فروتن این رویكرد باعث پر رنگ‌تر شدن مرز بین عكاسی حرفه‌ای و عكاسی موبایلی می‌شود و هركس در جایگاه خود فعالیت می‌كند.
موبایل و عكاسی آسان
حمید جانی‌پور، داور جشنواره عكس موبایلی هم سابقه بلند مدتی در عكاسی حرفه‌ای و هم عكاسی موبایلی دارد، معتقد است عكاسی نباید وابسته به ابزار باشد اما بواسطه وابستگی همیشگی بشر به ابزار و راحت طلبی ای كه در آدم‌ها هست این اتفاق می‌افتد و در این میان
تلفن همراه عكاسی را راحت‌تر كرده است و اینكه همیشه در دسترس است حسن بزرگ آن نسبت به دوربین است.وی با اشاره به سختی‌های كار عكاسان حرفه‌ای می‌گوید: «حساسیت مردم نسبت به
تلفن همراه كمتر از دوربین است.شاید اگر در خیابان با
تلفن همراه از مردم عكاسی شود ترسی در آنها شكل نگیرد و با این موضوع خوب برخورد كنند اما بواسطه زندگی امنیتی ای كه همواره بر سر مردم سایه داشته است آنها باور و اعتقادشان نسبت به دوربین را از دست داده‌اند و نسبت به آن ترس دارند.استفاده از
تلفن همراه برای عكاسی خیابانی به مراتب ساده‌تر از استفاده از دوربین عكاسی است.»
وی در ادامه اظهار داشت: «تلفن همراه‌های پیشرفته امروزی هیچ نیازی به اطلاعات عكاسی ندارند و عكاسی با آنها در ساده‌ترین حالت ممكن و بدون نیاز به هیچ تنظیماتی است، در این شرایط مسلماً عكس‌های گرفته شده با دوربین
تلفن همراه نمی‌توانند عكس‌های حرفه‌ای باشند.» طبق گفته‌های جانی‌پور یكی از عوامل مهم در گرفتن عكس‌های حرفه‌ای داشتن اطلاعات مناسب در زمینه عكاسی است.
اگر نقاط مثبت ومنفی عكاسی موبایلی را در دو كفه ترازو قرار دهیم نمی‌شود به قطعیت گفت كدام كفه سنگین‌تر خواهد بود؛هر موج و جریانی آسیب‌ها و دستاورد‌هایی دارد، گاهی می‌شود از آسیب‌های وارد شده بر یك موضوع استفاده كرد و آنها را به سمت مثبتی سوق داد و گاهی هم نمی‌شود.عكاسی موبایلی به طور كلی اتفاق آسیب زایی در جریان عكاسی حرفه‌ای نیست و نمی‌توان آن را سد راه عكاسی حرفه‌ای دانست، این جریان حتی در موقعیت‌های مختلفی می‌تواند به‌عنوان بازوی كمكی عكاسی حرفه‌ای هم عمل كند و یاری رسان آن باشد به شرط آنكه عكاسان آماتور قواعد حداقلی عكاسی حرفه‌ای را بیاموزند و تلاش كنند تا به هر قیمت به انتشار تصاویر خود اقدام نكنند.